5 Tributes to Charles Mingus

Charles Mingus

Charles Mingus (1922-1979) was een Afro-Amerikaansecontrabassist, pianist, componist en orkestleider die vooral eind jaren vijftig en begin jaren zestig een van de toonaangevende figuren in de jazz was. Kenmerkend voor zijn werk is de combinatie van in de bigband– en rhythm-and-blues-traditie gewortelde arrangementen met bebopachtige, maar ook vrije improvisaties. Mingus’ band vormde de springplank voor jazzvernieuwers als Eric Dolphy en Rahsaan Roland Kirk. Het album The Black Saint and the Sinner Lady (1963) wordt door velen als Mingus’ meesterwerk beschouwd. Mingus Ah-um (1959) en Mingus Mingus Mingus Mingus Mingus (1963) zijn toegankelijke kennismakingen met zijn werk. Charles Mingus stond bekend als een grillige, soms opvliegende persoonlijkheid die perioden van manische bedrijvigheid afwisselde met maandenlange lethargie. Charles Mingus overleed op 56-jarige leeftijd na een jarenlange strijd tegen de gevreesde spierziekte ALS.

bron: wikipedia

Fred Dekker over John Clayton

We spreken Fred Dekker over John Clayton (geb. 1952) die hij sinds 1988 persoonlijk kent.  Fred is als Vriend-vrijwilliger de archivaris van het MO videoarchief en samensteller van de reeks Metropole Orkest 70 years in perspective, waarvan drie decennia op YouTube  te zien zijn. Hij is ook amateurtenorsaxofonist met eigen kwartet.

Clayton leerde contrabas bij Ray Brown maar ontwikkelde zich ook als klassiek contrabassist.  Na zijn studie aan Indiana University speelde John bij het trio van pianist Monty Alexander en de big band van Count Basie. In 1980 werd hij aanvoerder van de contrabassectie van het voormalige Amsterdams Philharmonisch Orkest (bekend van dirigent Anton Kersjes). In Nederland ontmoette hij zijn vrouw Tineke en werden zijn beide kinderen geboren. Zoon Gerald is inmiddels een bekend jazzpianist.

John Clayton gaf les aan de conservatoria in Den Haag en Amsterdam en leidde diverse succesvolle bigbands. In 1985 vertrok de Claytonfamilie weer naar de VS waar John een rijke carrière opbouwde als musicus, bandleider, componist, docent en leider van diverse jazzfestivals.

De kennismaking van Fred met Clayton werd hernieuwd in 2004 toen de bigband waar Fred in speelde vijftien jaar bestond en Fred op het idee kwam John Clayton als gastdirigent uit te nodigen. Die daarop inging. Hij moest toch in Nederland zijn om het Metropole Orkest te dirigeren. Fred haalde Clayton op een vrijdag na de repetities in Hilversum op om met hem naar Oosterbeek te rijden waar hij met de bigband aan de slag ging. Het jubileumconcert met werk van en gedirigeerd door Clayton werd een doorslaand succes! Dit werd herhaald op 6 november 2014. “I have to spread the message!”  was het credo van Clayton als men hem vroeg waarom hij zo graag met amateurs werkte.

John Clayton dirigeerde talloze malen – ook  op het NSJF – het  MO in jazzprogramma’s en schreef daar ook veelvuldig arrangementen voor. Na het Mingusconcert in Tilburg staat het jubileumconcert van Trijntje Oosterhuis op 30 maart in zijn agenda.

Fred besluit: “Bevlogen en aimabel, dat is John Clayton!”

In 2009 ging een ambitieus symfonisch jazzproject van het Metropole Orkest in Muziekgebouw aan het IJ in Amsterdam (26 april) en in De Oosterpoort in Groningen (27 april) van start. Het was gewijd aan de muziek van de legendarische jazzbassist-componist Charles Mingus, met Randy Brecker, Ronnie Cuber en Conrad Herwig als solisten. Er kwam een cd-opname van (zie ‘Mijn Allerfavorietste’ met Merel Jonker elders in deze MOre:).

Het concert in Amsterdam herinner ik mij nog goed. Daar was de hardcore jazzscene verzameld waaronder Fred Dekker die later in dit stuk nog aan het woord komt. Dirigent was John Clayton.

Er werden twaalf stukken gespeeld. Grote namen waren gevraagd voor de arrangementen: Tom Trapp, Gil Goldstein en Clayton zelf. Het orkest zinderde. Strijkers en blazers vormden één geïntegreerde jazzband die soepel een dans aanging met de solisten. Lichten we een enkel stuk eruit: Moanin’ met Ronnie Cuber op bariton. Daar raken alle leden van de bigband, geheel in de geest van Mingus, los van de bladmuziek en improviseren prettig schurende dissonante klanken.  Verder IX Love, een Mingusballade uit 1963 opgedragen aan Duke Ellington, waarin Marc Scholten op alt een bloedstollende lyrische solo speelt. Of Better get it in your soul, met een handklappende strijkerssectie, een pianosolo van een meesterlijke Hans Vroomans en een opzwepende drumsolo van Martijn Vink. Of Hora Decubitus waarin Bart van Lier duelleert met zijn collega trombonist Conrad Herwig.

Ik herinner mij Sue Mingus, Mingus´ weduwe, die de zaal toesprak. Zij schreef voor de cd een toelichting op de stukken. In een daarvan leer je over de bittere politieke context van het stuk Fables of Faubus een rijke ervaring.

Volkskrantrecensent Koen Schouten was erbij en schreef: ‘De inspirerende gentleman-dirigent John Clayton had het orkest merkbaar in zijn zak zitten (…) En dan kwam af en toe Metropoletrombonist Bart van Lier nog om de hoek zetten. Elke noot raak, vol vuur. Deze veteraan is een van de grote helden van de Nederlandse jazz. Mingus en Van Lier lieten elkaar schitteren.’

Dit grootse programma vroeg om een herhaling en die kwam. In 2017.

Metropole Orkest, BBC Proms, Beneath the Underdog: Charles Mingus Revisited, Royal Albert Hall London, donderdag, 24 augustus 2017

De sfeer in de Royal Albert Hall is natuurlijk uniek. De muziek begint met spel op het allerhoogste niveau en met de energie die aangedreven door die fantastische drummer Martijn Vink uit het door Jules Buckley geleide Metropole Orkest spat.  Mingus‘ Goodbye Pork Pie Hat, een blues waarin Peter Tiehuis op gitaar ondersteund door lome strijkers alle smart van de wereld uitschreeuwt, snijdt door je ziel.  Trompettist Christian Scott en basklarinettist Shabaka Hutchings spelen sublieme solo’s met daarnaast ook ‘onze’ Bart van Lier die voor deze jongere generatie niet onderdoet. En Leo Pellegrino blijkt behalve een virtuoos baritonsaxofonist een acrobatisch danser te zijn.

Ook andere musici uit het orkest krijgen ruim de gelegenheid hun solistische talenten te tonen. Marc Scholten, Leo Jansen, Paul van der Feen en Rik Mol blazen stralende solo’s naar het hemelgewelf van de RAH. Vergeten we niet te noemen bassist Aram Kersbergen met een prominente solorol in II.B.S.Na een uptempo blazersintro trekt hij een zwoele bluesy bassolo waar het publiek met een huiver van muzikaal genot op reageert. Memorabel concert! Een productie met zoveel kwaliteit die blijft boeien vraagt om een vaste plek in het repertoire van ons Metropole Orkest. En dat gebeurt!

Het Mingusprogramma wordt wederom uitgevoerd, twee keer op een dag zelfs. Nu in Tilburg op zaterdag 12 januari. Solisten: Paul van Kemenade (saxofoon), Louk Boudesteijn (trombone), Jan Menu (baritonsax), Mete Erker (tenorsaxofoon) en Cory Henry (orgel). En na tien jaar staat weer John Clayton op de bok!

Een Mingus-tribuut van wereldklasse! Waar symfonieorkesten mede als taak hebben de grote klassieke componisten door te geven aan jongere generaties, zo is dat voor het Metropole orkest met de grote iconen uit de jazz.

Jos Gunneweg